Goeree-Overflakkee: noodzaak tot bezuinigen

In de Kadernota vertelt het college over de plannen voor de komende jaren . Maatschappelijke opgaven en ontwikkelingen zijn in kaart gebracht. Ook vertelt de Kadernota hoe de financiële positie van de gemeente is. Het document vormt de basis voor het opstellen van de Programmabegroting. De gemeenteraad bespreekt en besluit over de Kadernota voor de zomervakantie.

De Kadernota van juni 2025 is dit jaar anders dan anders. Wethouder Petra ’t Hoen legt namens het college in het voorwoord bij de Kadernota uit waarom. De Kadernota wordt op 3 juli toegelicht tijdens een presentatieavond en 10 juli 2025 in de gemeenteraadsvergadering behandeld. 

Gemeenten in heel Nederland hebben te maken met het zogenoemde 'ravijnjaar'. Dat komt door een aangepaste manier van rekenen. Tegelijk krijgen gemeenten steeds meer taken, maar niet altijd genoeg geld om die goed uit te voeren. Het ravijnjaar was eerst voorzien in 2026, maar door tijdelijke extra middelen vanuit het Rijk is dat verschoven naar 2028. U vindt meer informatie over het 'ravijnjaar' bij de VNG. 

Ook Goeree-Overflakkee krijgt te maken met bezuinigingen. Ondanks de extra Rijksmiddelen dreigt voor Goeree-Overflakkee een miljoenentekort. Dat komt enerzijds door minder geld van het Rijk, maar ook door de opbouw van de gemeente, het hoge aantal voorzieningen en opgaven en ambities voor de toekomst. In het voorwoord bij de Kadernota legt de wethouder het uit. 

Om goed met de financiële uitdagingen om te gaan, is de gemeente in 2024 gestart met het traject Samen keuzes maken. In dit traject bekijken raad, college en organisatie de mogelijkheden. Wat zijn de snelle besparingen (quick-wins)? Wat zijn mogelijke besparingen op de lange termijn? Zijn er manieren om meer geld binnen te krijgen? En kan de gemeente de financiële reserves inzetten? Het doel is om de juiste balans te vinden tussen ambities, uitgaven en inkomsten. Zo blijft gemeente Goeree-Overflakkee nu en in de toekomst financieel gezond. Zodat Goeree-Overflakkee een prachtig eiland en een fijne gemeente is en blijft om te wonen, werken en recreëren. 

Het resultaat van dat traject is samengevat in het rapport Samen Keuzes maken. Dit rapport wordt gelijk met de Kadernota in de gemeenteraad behandeld. Het college vraagt aan de raad om te besluiten het als richtinggevend document te gebruiken. Als dat gebeurt, dan kan de gemeentelijke organisatie de voorstellen verder uitwerken. De raad neemt pas bij de vaststelling van de programmabegroting 2026 in november besluiten over de voorgestelde bezuinigingsvoorstellen. Op 2 vlakken is al wel een (positief) besluit mogelijk: de verhoging van de toeristen- en forensenbelasting en het inzetten van de reserves. 

Daarnaast stelt het college aan de raad voor om onderzoek te doen naar een gemeentebreed toekomstscenario over de voorzieningen in de gemeente Goeree-Overflakkee.

Het college stelt aan de raad voor om een onderzoek te starten naar de toekomst van voorzieningen . Wat is er echt nodig? Hoe kan de gemeente dat op de lange termijn betalen? Goeree-Overflakkee heeft veel voorzieningen in de 14 kernen en er is te weinig geld om alle voorzieningen te blijven bekostigen. 

Voorzieningen zijn belangrijk voor het leven op het eiland. Ze bieden ruimte voor sport, ontmoeting, onderwijs en zorg. Het gaat dan bijvoorbeeld om zwembaden, sportvelden, scholen, dorpshuizen, havens, wegen, speeltuinen en het openbaar groen. Ook sociale voorzieningen, zoals zorg en ondersteuning (Wmo, jeugd en participatie), vallen hieronder.

Het college wil met dit onderzoek beter in beeld krijgen wat we nu hebben, wat dat kost, en wat echt nodig is. In het onderzoek worden de voorzieningen geïnventariseerd. Daarna wordt gekeken of voorzieningen slimmer kunnen worden ingezet, bijvoorbeeld door ze te combineren (clusteren) en per kern te kijken wat nodig is. Zo kan de gemeente de nodig voorzieningen betaalbaar houden, zonder dat inwoners er veel op achteruitgaan. Voorzieningen kunnen ook meer gemeenschappelijk gebruikt worden, bijvoorbeeld door verschillende doelgroepen of organisaties. Dit kan zorgen voor meer verbinding én een efficiëntere inzet van gebouwen en middelen.

Het is de verwachting dat pas rond de Kadernota 2027 (juni/juli 2027) meer bekend is over de resultaten van dit onderzoek. 

In de begroting staan alle inkomsten en uitgaven van de gemeente uitgelegd. Wat komt er aan geld binnen en waar wil de gemeente het aan uitgeven? Het gaat om een begroting van ruim 180 miljoen euro. Een groot deel van deze begroting, rond de 70%, gaat om de bekostiging van wettelijke taken die de gemeente uitvoert. Hierop is niet of nauwelijks bezuiniging mogelijk, omdat de gemeente verplicht is deze taken uit te voeren.

In de Programmabegroting 2025 zijn de Inkomsten en uitgaven nog in balans. Vanaf 2026 en de jaren erna zien we dat er ernstige disbalans ontstaat en moet de gemeente flink bezuinigen. Vanaf 2024 is dan ook al gestart met het traject ‘samen keuzes maken. De gemeenteraad behandelt in november 2025 de Programmabegroting 2026 (en de meerjarenbegroting).